Với việc thực hiện trồng thành công mô hình cây dược liệu cà gai leo sẽ là hướng giải quyết việc làm hữu ích, góp phần tăng thu nhập cho bà con nhân dân xã Thượng Lâm và có thể nhân rộng ra các địa phương khác trên địa bàn huyện Lâm Bình (Tuyên Quang).
Nông dân huyện Lâm Bình thoát nghèo từ cây ca gai leo
Huyện Lâm Bình là một huyện vùng cao của tỉnh Tuyên Quang. Địa phương có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, đất đai rộng, có tiềm năng trong phát triển cây dược liệu quý hiếm, trong đó có cây cà gai leo. Trước là cây dại mọc đầy đường này trở thành cây trồng mới-cây cà gai leo đang đang khẳng định được hiệu quả kinh tế mang lại và mở hướng đi mới cho nhiều hộ nông dân tại địa phương.
Mô hình thí điểm ban đầu được HTX Dược liệu Thanh Lan Duy đầu tư vào cây cà gai leo tại xã Thương Lâm. Năm 2019 HTX Dđã xây dựng vườn cà gai leo quy mô tại với sản lượng trên 200 tấn nguyên liệu tươi/ năm. Với nhu cầu ngày càng tăng, năm 2020, HTX quyết định mở rộng đầu tư trên 1 tỷ đồng xây dựng vùng nguyên liệu dược liệu sạch chuẩn tại đây với diện tích trên 12 ha giúp người dân làm giàu bằng dược liệu chính trên mảnh đất quê hương mình.
Theo nhiều nghiên cứu đã chứng minh cây cà gai là một loại cây có rất nhiều tác dụng đối với sức khỏe con người, đặc biệt là về các bệnh liên quan đến gan. Chính vì thế nên nhu cầu về cây cà gai khô về làm thuốc là rất lớn nên không lo bị ế như các loại cây khác. Để cung cấp số lượng sản phẩm ra thị trường lớn đòi hỏi phải có một đội ngũ kĩ thuật lành nghề cũng như một quy trình chuẩn để sản phẩm luôn đạt chất lượng, luôn cho hiệu quả điều trị cao nhất.
Khi đã quy hoạch được vùng trồng, HTX triển khai cung cấp cây giống, chuyển khai khoa học kĩ thuật, hướng dẫn bà con chăm sóc, thu hoạch, sơ chế và bảo quản đúng theo tiêu chuẩn nhằm giữ trọn vẹn thành phần hoạt chất ở mức độ cao nhất. Từ khâu chuẩn bị đất trồng cà gai leo được đánh luống cao, bón phân vi sinh, được lắp đặt hệ thống ống tưới tiết kiệm. Quá trình chăm sóc cà gai leo được giám sát từng công đoạn, như việc làm cỏ, trừ sâu bọ đảm bảo không dùng thuốc trừ cỏ, thuốc bảo vệ thực vật, việc tưới tiêu đủ độ ẩm cần thiết, không ẩm quá hoặc không khô quá. Cho đến khâu thu hoạch đúng thời gian cà gai leo đạt hàm lượng dược chất ở mức cao nhất, sơ chế, bảo quản đúng kĩ thuật để cà gai leo không bị ẩm mốc, mất hàm lượng hoạt chất. Trong suốt quá trình thực hiện, HTX luôn phối hợp chặt chẽ với người dân nơi đây để đảm bảo quy hoạch theo đúng tiêu chuẩn sạch cho năng suất và chất lượng cà gai leo luôn ở mức tốt nhất có thể.
Từ ngày được quy hoạch thành vùng nguyên trồng dược liệu, bà con vô cùng phấn khởi bởi họ không chỉ được tiếp cận với phương thức sản xuất mới tiên tiến mà còn được đảm bảo đầu ra, không còn nỗi lo được mùa mất giá. Sau một thời gian triển khai, cà gai leo tại đây phát triển, sinh trưởng tốt, mang lại hiệu quả kinh tế cao, cho thu hoạch một vụ thu được 1-1,5 tấn cà gai leo trên mỗi ha. Mỗi kg cà gai leo có giá dao động từ 18.000 – 20.000 đồng/kg, vậy là mỗi ha bà con đã thu về trên 20triệu đồng mỗi vụ, một năm thu 3 vụ, mỗi hộ chỉ cần có 2 ha trồng cà gai leo là có thể có thu nhập từ 13 -15 triệu đồng/tháng. Đây là một số tiền không hề nhỏ với những người dân ở vùng quê vùng cao vốn quanh năm lam lũ mà vẫn không sao thoát khỏi cái nghèo này.
Cây cà gai leo tại Lâm Bình phát triển tốt do hợp thổ nhưỡng
Anh Ngô Thế Luận, người tiên phong trồng cây dược liệu cà gai leo ở xã Thương Lâm cho biết, diện tích trồng cà gai leo của ngia đình lên đến 3 ha. Qua quá trình nắm bắt hiệu quả của cây dược liệu cà gai leo, cùng với sự giúp đỡ của Công Ty Dược liệu TraPhaco, diện tích cà gai leo của gia đình anh đạt chất lượng tới 85% –90 %. chuyển giao khoa học kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm. Nhờ đó, anh yên tâm đầu tư trồng cà gai leo và mua sắm trang thiết bị sơ chế như máy ép, máy băm. Mỗi năm cà dây leo cho thu hoạch 2 đến 3 vụ. Bình quân mỗi ha cho thu hoạch 1 tấn với giá bán trung bình 30.000 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, 3 ha cà gai leo đem lại thu nhập cho gia đình anh Luận hàng trăm triệu đồng. Điều này góp phần tăng thu nhập ổn định đời sống, tạo việc làm thường xuyên cho không chỉ anh mà người dân các xã Lăng Can,Thượng Lâm, Khuôn Hà, Bình An.
Mô hình cà gai leo của gia đình anh Ma Văn Bằng , xã Thượng Lâm cũng là một ví dụ điển hình. Trong quá trình triển khai mô hình được Công ty Dược Tra phaco hướng dẫn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, giới thiệu đầu ra cho sản phẩm, đồng thời tự bỏ vốn phát triển mô hình. Do chăm sóc tốt, đúng quy trình kỹ thuật, bước đầu cây cà gai leo đã cho thu hoạch, với sản lượng 2 tạ/sào, được đến tận ruộng thu mua với giá 30.000đ/kg. Hiện nay, gia đình Bằng đã nhân rộng lên gần 2 ha cây cà gai leo.
Theo anh Bằng, cây cà gai leo dễ trồng, thích hợp ở những nơi đất cằn cỗi, không tốn nhiều công chăm sóc, từ khi trồng lứa đầu tiên đến khi thu hoạch là 3 tháng.Mô hình trồng cây dược liệu đã chứng minh được hiệu quả kinh tế của nguồn dược liệu quý đem lại, việc nhân rộng quy mô cây trồng và quá trình sản xuất cây cà gai leo là hướng đi giải quyết đúng đắn của HTX . Đó cũng là việc làm hữu ích, tăng thu nhập, tăng đời sống chất lượng cho bà con nông dân huyện Lâm Bình nói riêng, góp phần xóa đói giảm nghèo và có thể nhân rộng ra các địa phương khác.
