Hồng Yên Du (xã Đức Lĩnh, huyện Vũ Quang (tỉnh Hà Tĩnh) từ loài cây trồng lấy bóng mát, khó nhân giống, trở thành trái cây “đặc sản”. Hiện nay, bà con nông dân đã phát triển thành cây chủ lực, đạt OCOP 3 sao giúp nông dân thu về từ 100-200 triệu/hộ góp phần xóa đói giảm nghèo vùng khu vực miền núi.
Những gốc hồng cổ trăm năm
Giống hồng Yên Du có nguồn gốc cách đây hàng trăm năm tại thôn Yên Du, xã Đức Lĩnh, huyện Vũ Quang (tỉnh Hà Tĩnh). Loại đặc sản này giòn, thơm, có vị ngọt thanh khi được trồng trên mảnh đất xã Đức Lĩnh. Đặc biệt, giống hồng không hạt, nếu chiết, ghép cành cũng không ngon, hồng Yên Du trở thành 1 loại nông sản khan hiếm giúp nông dân thu về hàng trăm triệu/năm.
Vào khoảng từ giữa tháng 8 -10 (AL) hàng năm, bà con trồng hồng Yên Du tại xã Đức Lĩnh, huyện Vũ Quang (tỉnh Hà Tĩnh) lại bận rộn thu hoạch hồng giòn.
Theo nông dân trồng hồng, năm nay sản lượng hồng Yên Du thấp hơn so với dự kiến nhưng sản phẩm đạt chất lượng tốt, được thương lái thu mua với giá cao khiến bà con rất phấn khởi.
Hiện nay, tại thôn Yên Du, xã Đức Lĩnh, huyện Vũ Quang (Hà Tĩnh) có khoảng 80 hộ trồng hồng giòn trên diện tích 40 ha, dự kiến năng suất năm nay đạt khoảng 35 tấn. Với giá bán trung bình từ 30.000-35.000 đồng/kg. Đặc biệt, cuối mùa được thương lái mua với giá 50.000 -55.000 đồng/kg, vườn hồng giúp nông dân phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo tại địa phương.
Đang bận rộn thu hoạch hồng Yên Du, ông Trần Văn Hoàn (thôn Yên Du, xã Đức Lĩnh, Vũ Quang) cho biết: “Gia đình tôi có hơn 300 gốc hồng Yên Du từ 1 năm tuổi đến hơn 70 năm tuổi, trong đó 80 gốc đã trưởng thành và cho sản lượng hàng năm tốt. Năm nay, vườn hồng Yên Du đạt năng suất khoảng hơn 2,2 tấn quả; với giá bán 35.000 – 40.000 đồng/kg, ước tính đến hết vụ, gia đình thu về trên 100 triệu đồng”.
Theo ông Hoàn, dù gia đình có nhiều gốc Hồng như vậy nhưng việc chăm sóc lại rất nhàn, không tốn nhiều công sức như trồng các loại cây ăn quả khác lại mang về thu thập cao hơn. Đợt mưa tới, gia đình ông Hoàn sẽ trồng thêm 40 gốc hồng Yên Du để mở rộng diện tích và bán cây giống cho những gia đình cần mua.
Hồng Yên Du, quả giòn, ngọt bán giá lại cao
Lúc cây nhỏ, chỉ bón một ít phân, lớn lên để hồng phát triển tự nhiên. Cây hồng ra hoa vào tháng giêng, thu hoạch quả từ tháng giữa tháng 8 (Al). Mùa đông, cây hồng trụi hết lá trông giống như cây chết khô, nhưng lúc này cây đang dưỡng sức để lấy dinh dưỡng phục phục vụ mùa sau.
Ngoài doanh thu lớn từ từ quả, gia đình ông Hoàn còn nhân giống bán. Mỗi cây hồng Yên Du có tuổi đời từ 3 – 10 năm trở lên được tôi bán với giá từ 5 – 25 triệu đồng/cây, tùy vào kích thước, số tuổi của cây. Năm ngoái, gia đình ông bán được 5 cây, thu về gần 40 triệu đồng.
Theo người dân địa phương, trước đây bà con chỉ trồng cây hồng để làm bóng mát trên vườn đồi. Sau này hồng Yên Du được nhiều người biến đến và ưa chuộng nên được nông dân giống và mở rộng quy mô trồng. Hồng Yên Du được bà con trồng nhiều khoảng 15 năm trở lại đây.
Do điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu thích hợp nên trái hồng giòn ở thôn Yên Du có những đặc điểm riêng biệt mà không nơi nào có được. Hồng giòn Yên Du quả lớn, khi chín vỏ có màu vàng đất ánh xanh lục; thịt quả ăn giòn, thơm, có vị ngọt đặc trưng và không có hạt. Nhờ những đặc trưng riêng biệt nên hồng giòn Yên Du được rất nhiều thị trường khó tin lựa chọn và tin dùng.
Phấn khởi hồng Yên Du được bán với giá cao, chị Nguyễn Hải Yến (SN 1991) cho biết: “Những năm gần đây, mạng xã hội phát triển đã giúp đặc sản Hồng Yên Du được nhiều khách hàng đến từ nhiều nơi biết đến và tin dùng. Tôi quảng bá hồng trên mạng xã hội được thương lái đặt mua người trồng chỉ hái rồi họ đến lấy.
Cây hồng Yên Du không có thiên địch nên vị chát sau khi hái. Chúng tôi sau khi thu hoạch sẽ ngâm trong nước giếng làng Yên Du trong 2 ngày 1 đêm. Quá trình ngâm nước hồng sẽ kết tủa đường giúp hồng Yên Du có vị ngọt đặc trưng. Bên cạnh đó, các chất mủ nhựa cũng được thoát ra ngoài thông qua phần cuống quả giúp loại bỏ vị chát của loại đặc sản này”.
Hồng được bà con chăm sóc theo phương pháp truyền thống, không phun thuốc trừ sâu, bảo vệ thực vật, chỉ sử dụng phân chuồng để cung cấp dinh dưỡng cho cây. Cây hồng có tuổi đời càng cao sẽ cho ra năng suất, chất lượng tốt hơn.
Đặc biệt, giống hồng quý này rất khó để nhân giống. Vì hồng không có hạt nên không thể nhân giống theo cách thông thường, nếu chiết, ghép cành cũng không ngon.
Vào mùa mưa, những gốc hồng Yên Du nhiều năm tuổi sẽ rễ mọc lên lên khỏi mặt đất và tạo thành cây hồng con, tuy nhiên số lượng cũng không nhiều. Nhờ chất lượng vượt trội và khan hiếm của sản phẩm đã giúp loại nông sản này nổi tiếng, bán được giá cao.
Để giúp bà con xây dựng thương hiệu hồng giòn Yên Du, tìm kiếm thị trường tiêu thụ ổn định chính quyền địa phương đã quyết định thành lập Tổ hợp tác nhằm mở rộng quy mô, tập trung sản xuất, nâng cao chất lượng đặc sản của địa phương.
Năm 2021, hồng Yên Du được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao, đây là niềm tự hào lớn giúp người trồng hồng nơi đây quyết tâm phát triển loại cây này bền vững, đem lại những sản phẩm đảm bảo an toàn, chất lượng đến người tiêu dùng.
Trao đổi với PV Dân Việt, ông Nguyễn Văn Thanh – Chủ tịch Hội Nông dân xã Đức Lĩnh, cho biết: “Hồng Yên Du đang từng bước giúp bà con ổn định cuộc sống, đóng góp tích cực vào phong trào xóa bỏ vườn tạp xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
Đồng hành cùng bà con, địa phương ngoài hỗ trợ xây dựng sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao còn liên kết các vùng miền để bao tiêu sản phẩm, giúp bà con bán được giá ổn định, nâng cao thu nhập cho gia đình”.
“Hồng Yên Du của địa phương chất lượng tốt nên sản phẩm thu hoạch đến đâu hết đến đó. Hồng Yên Du không chỉ là loại cây xóa đói giảm nghèo mà đã vươn lên giúp nông dân làm giàu, có những hộ gia đình thu nhập 100-200 triệu/năm”, ông Nguyễn Văn Thanh – Chủ tịch Hội Nông dân xã Đức Lĩnh, nói
