Ở thị xã Sa Pa (Lào Cai), những năm gần đây, nhiều hộ dân đã mạnh dạn đưa giống cà chua Israel vào trồng trong nhà công nghệ. Điểm đặc biệt ở những cây cà chua Israel là thân cây cao quá đầu người, quả sai trĩu từ gốc đến ngọn, chất lượng cà chua ngon, nhiều bột, được thị trường ưa chuộng.
Thời tiết Sa Pa giữa mùa hè mà mát mẻ, ở Ô Quý Hồ – nơi được mệnh danh là “đèo gió” – khí hậu càng trở nên dễ chịu khi thỉnh thoảng có những cơn gió mát lạnh thổi qua. Với những người làm nông nghiệp lâu năm họ biết rằng kiểu thời tiết này rất thích hợp cho giống cà chua sinh trưởng và phát triển.
“Thiên thời” ở chỗ các vùng sản xuất nông nghiệp khác đang vào thời điểm nắng nóng, khó trồng cà chua thì Sa Pa lại bắt đầu vào vụ thu hoạch cà chua Israel trái vụ. Vì vậy cà chua bán được giá, giá bán tại vườn là 17.000 đồng/kg.
Anh Nguyễn Duy Mạnh, tổ 1, phường Ô Quý Hồ đón chúng tôi đến thăm vườn cà chua. Anh cầm chiếc giỏ nhựa đen và cái kéo bước phăm phăm ra khu vườn rộng hơn 4.000 m2, anh Mạnh giới thiệu với chúng tôi về giống cà chua beep có nguồn gốc từ Israel.
Lần đầu tiên được thấy những cây cà chua cao quá đầu người, quả sai lúc lỉu từ gốc đến ngọn, quả nào quả nấy to tròn, căng mọng, trọng lượng 2 – 3 quả/kg nên trong đoàn ai cũng tỏ ra bất ngờ. Chúng tôi đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác khi anh Mạnh giới thiệu kỹ về giống cà chua nhập khẩu bén duyên mảnh đất Ô Quý Hồ.
Năm 2021, sau những lần tìm hiểu trên các phương tiện thông tin, thấy giống cà chua Israel có thể hợp với khí hậu Sa Pa, gia đình anh Nguyễn Duy Mạnh đã mạnh dạn đầu tư 600 triệu đồng làm nhà màng để trồng cà chua Israel. Nhưng may mắn không mỉm cười với anh, khi thời điểm đó bùng dịch Covid-19 nên gặp nhiều khó khăn trong tiêu thụ.
Vụ cà chua đầu tiên đạt sản lượng 25 tấn, gia đình anh phải tận dụng các kênh tiêu thụ qua mạng xã hội, tiêu thụ tại địa phương và liên hệ với nhiều đầu mối khác. Cuối cùng cũng bán được vườn cà chua với giá trung bình 15.000 đồng/kg, lãi khoảng 200 triệu đồng.
Tháng 4/2022, gia đình anh Mạnh bắt tay vào gieo vụ cà chua Israel thứ 2 trên diện tích 4.000 m2, đến nay cà chua bắt đầu cho thu hoạch. Anh Nguyễn Duy Mạnh cho biết: Cà chua Israel rất phù hợp với khí hậu Sa Pa, nhất là ở Ô Quý Hồ, không cần kỹ thuật cao trong chăm sóc, người trồng chỉ cần chú ý bón phân trong thời điểm cây bắt đầu ra hoa, đậu quả. Vụ cà chua này, gia đình tôi dự kiến thu hoạch 25 – 30 tấn quả, thời tiết năm nay thuận lợi nên quả to, mẫu mã đẹp.
Không tiêu thụ khó khăn như năm 2021, năm nay, thị trường tiêu thụ rộng mở khi tư thương đến tận nhà thu mua, ngoài ra, gia đình anh Mạnh còn kết nối được với thị trường Hà Nội rộng lớn, cà chua của gia đình cũng vào được một số siêu thị, nhà hàng.
Trại Nghiên cứu Sa Pa thuộc Viện Di truyền nông nghiệp cũng đang trồng 1,5 ha cà chua với nhiều giống cà chua khác nhau nhưng diện tích trồng cà chua Israel đang khẳng định nhiều điều vượt trội.
Anh Hồ Khắc Tráng, kỹ sư nông nghiệp có nhiều năm nghiên cứu và trồng thử nghiệm cà chua cho biết: Cà chua Israel không yêu cầu kỹ thuật chăm sóc cao, cây có khả năng chịu nhiệt và phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng Sa Pa nên ít sâu bệnh, vì vậy người trồng không cần sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật. Cà chua khi nấu nhanh mềm, tỉ lệ bột nhiều. Giống cà chua Israel được nông dân ở một số tỉnh khác trồng rộng rãi nhưng chỉ khi trồng ở Sa Pa và Đà Lạt mới đạt chất lượng tốt nhất.
Cà chua Sa Pa đang dần khẳng định thương hiệu trên thị trường, được người tiêu dùng ưa chuộng và đánh giá cao. Năng suất cà chua Israel có thể đạt 100 tấn/ha, với giá bán bình quân 15.000 đồng/kg, 1 ha cà chua Israel có thể đem lại nguồn thu 1,5 tỷ đồng.
Trại Nghiên cứu Sa Pa đang trồng rộng rãi giống cà chua này và có sản phẩm bán ra thị trường, đồng thời cung cấp giống cho nông dân có nhu cầu.
Điều khác biệt trong thu hoạch cà chua Israel ở Sa Pa với các địa phương khác là toàn bộ các vườn đều hái cà chua chín cây.
Cà chua Israel sẽ chín lần lượt từ gốc đến ngọn. Vụ cà chua ở Sa Pa thường bắt đầu trồng từ tháng 2 – tháng 3 âm lịch, thu hoạch từ tháng 5 – tháng 6 âm lịch, thời gian thu hoạch có thể kéo dài từ 2,5 đến 3 tháng mới hết quả.
Hầu hết các nhà vườn trồng cà chua ở Sa Pa đều đầu tư nhà màng và hệ thống tưới nhỏ giọt. Vì vậy, năng suất và chất lượng quả tốt, hạn chế sâu bệnh cũng như sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân hóa học trong quá trình chăm sóc.
Ông Triệu Trọng Bằng, Chủ tịch UBND phường Ô Quý Hồ cho biết: Trên địa bàn phường hiện có khoảng 45 ha cà chua đang cho thu hoạch. Chủ yếu các nhà vườn đều sử dụng giống cà chua Israel và ứng dụng công nghệ cao trong trồng và chăm sóc. Cây cà chua đang khẳng định giá trị kinh tế, nhất là giống cà chua Israel. Phường luôn tạo điều kiện và khuyến khích nông dân áp dụng giống cây trồng mới vào sản xuất, từ đó nhân rộng các mô hình, nâng cao thu nhập cho người dân.
